انصارالحسین 2

*****

... مرد نزدیک می‌آید و پیش از هر سخنی، خودش را در پای امام می‌اندازد:
- بابی برای توبه به رویم گشوده هست؟ راهی برای رسیدن به غفران، از پی این معصیت یافت می‌شود؟ عصیان مرا انابه‌‌ای به ستر می‌آید؟ من که راه بر پسر پیامبر بستم... من که ترس و تهدید نشاندم در دل خاندان رسول... من که... بابی برای توبه به رویم گشوده...
- آخر آمدی؟
لبخند مهربانی برچهره امام می‌نشیند.
- سر بالا بگیر حر... توبه‌ات پذیرفته... چقدر محبوبی اکنون، که خدا توبه کنندگان را بسیار دوست دارد...
امام دست بر سر حر می‌کشد، روبنده از چهره‌اش می‌گیرد، کفش از گردنش بر‌می‌دارد و خاک آن بر زمین می‌ریزد و مقابل حر می‌گذارد.
- سر بالا بگیر حر... اینجا همیشه دری برای باز آمدن گشوده است و آغوشی برای برگشتن، گشاده...

*****

... مرد نزدیک می‌آید و پیش از هر سخنی، خودش را در پای امام می‌اندازد:
- بابی برای توبه به رویم گشوده هست؟ راهی برای رسیدن به غفران، از پی این معصیت یافت می‌شود؟ عصیان مرا انابه‌‌ای به ستر می‌آید؟ من که راه بر پسر پیامبر بستم... من که ترس و تهدید نشاندم در دل خاندان رسول... من که... بابی برای توبه به رویم گشوده...
- آخر آمدی؟
لبخند مهربانی برچهره امام می‌نشیند.
- سر بالا بگیر حر... توبه‌ات پذیرفته... چقدر محبوبی اکنون، که خدا توبه کنندگان را بسیار دوست دارد...
امام دست بر سر حر می‌کشد، روبنده از چهره‌اش می‌گیرد، کفش از گردنش بر‌می‌دارد و خاک آن بر زمین می‌ریزد و مقابل حر می‌گذارد.
- سر بالا بگیر حر... اینجا همیشه دری برای باز آمدن گشوده است و آغوشی برای برگشتن، گشاده...
امام دو دست بر شانه‌های حر می‌گذارد:
- منتظرت بودیم... خدای تعالی را هزار حمد که عاقبتت به خیر شد... تا بهشت راهی نمانده...
حر برمی‌خیزد. اشک بر تمام چهره‌اش نشسته...
حبیب و زهیر و... حر را در آغوش می‌گیرند، گویی دلتنگی سالها به دیدار اکنون، می‌زدایند.
- کمی بنشین و خستگی بنشان، که از آن سو به ستیز پرشتابند.

امام می‌گوید. حر پر التماس اما می‌خواهد:
- اگر اذن دهید، من پیش از همه به میدان روم... و سر پایین می‌اندازد:
-که من پیش از همه مقابل ایستادم و...
بغض می‌آید و شرم و التماس. امام حر را در آغوش می‌گیرد، آن‌قدر طولانی که غبطه می‌نشیند در چشم و دل حبیب و زهیر و...
- برکت در جان و توان در شمشیرت... خدایت همراه و پناهت...
حر زره محکم می‌کند، شمشیر می‌بندد، سپر دست می‌گیرد، بر اسب می‌نشیند و در بدرقه نگاه امام راهی میدان می‌‍شود.
شور دویده میان رگ‌هایش و خشنودی در جانش، همان‌قدر که در بیراهه تاخته، پرشتاب به راه آمده و انتخاب کرده...
حر شمشیر می‌زند، می‌چرخد، سپر می‌گیرد، اسب می‌تازد و خون...
بیش از چهل سوار انداخته، که خودش خسته و خونین و پر زخم بر زمین می‌افتد و غبار میدان هنوز ننشسته، امام در کنارش به زمین نشسته و سر شکافته حر بر زانو گرفته.
لحظه‌ای از اندیشه حر می‌گذرد، کاش بهشت هم قرار آغوش امام داشته باشد... و لبخندی که مهربان بر چهره امام نقش می‌بندد.
امام با همان روبنده‌ای که حر صورت پوشانده بود، خون از چهره‌اش می‌گیرد و بر زخم سرش می‌بندد:
- چنان که مادرت نامید، حرّی و آزاده، در دنیا و آخرت، گوارایت بهشت و این عاقبت به خیری...
حر به آخرین نفس، عطر آغوش امام به سینه می‌کشد و چشمهایش بر هم می‌‍‌افتد.....

(منبع: فصل شیدایی لیلاها- سید علی شجاعی)

*****

حُر بن یزید ریاحی تَمیمی  

 «حر» پسر «یزید» فرزند «ناجیه» فرزند «قعنب» فرزند «عتاب بن هرمی»(1) پسر «ریاح بن یربوع» است(2).  

 

 رودررویی حر با امام حسین علیه السلام

ابومخنف از «عبدالله بن سلیم» و «مرزی بن مشمعل» نقل کرده که گفتند: ما همراه حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام راه (حجاز تا عراق) را طی می‌کردیم که امام در منزل اشراف فرود آمد و جوانان خود را امر فرمود که هر چه می‌توانند آب بردارند صبحگاهان (کاروان) حرکت کرد، حدود نیمروز شده بود که مردی از آن گروه تکبیر گفت. حضرت حسین علیه السلام فرمود: الله اکبر؛ ولی چرا تکبیر گفتی؟ گفت: نخلی را دیدم. آن دو نفر گفتند: ما در این مکان هرگز درخت خرمایی ندیده‌ایم. امام فرمود: من اینگونه نظر ندارم. گفتیم: ما گرد و غبار اسبان را می‌بینیم. پس آن حضرت فرمودند: به خدا قسم من نیز آن را می‌بینم.

  سپس امام حسین علیه السلام فرمود: آیا پناهگاهی نیست که آن را پشت سر خود قرار دهیم و با این قوم از یک جهت رو به رو شویم؟ گفتیم: چرا، آن ذوحسم است که به طرف چپ شما متمایل است. پس اگر این گروه (بر ما) سبقت گیرند هر اتفاقی ممکن است بیفتد. پس امام به طرف چپ، مسیر را تغییر داد. اسبان با شتاب به ما نزدیک شدند. آنها هم به سوی چپ متمایل شدند. ما زودتر از آنها به ذوحسم رسیده بودیم وخیمه‌گاه امام برافراشته شده بود.

‎ آن گروه سر رسیدند؛ او حر بود. با هزار سپاه که در گرمای آن روز رو به روی حسین علیه السلام قرار می‌گرفت. امام و یارانش همگی شمشیرهای آویخته داشتند. امام حسین علیه السلام به جوانان خود فرمودند: قوم را سیراب کنید و اسب ها را آب دهید. مردان سیراب و اسب ها خنک شدند(3).

وقت نماز فرا رسید، امام به «حجاج بن مسروق جعفی» که او را همراهی می‌کرد فرمود: اذان بگو. او اذان گفت و نماز بپا شد. امام در حالی که پیراهن و ردائی به تن و نعلینی به پا داشتند از خیمه خارج شدند. پس از آن حمد ثنای الهی گفتند و فرمودند: ای مردم، این گفتار عذری در برابر خدای تعالی نسبت به شماست، من به سوی شما نیامده‌ام تا اینکه نامه‌هایتان را دریافت کردم.

سپس حضرت خطبه را به پایان رسانید، در حالی که مردم سکوت کرده بودند. سپس به موذن فرمود: اقامه بگو. و او اقامه گفت. امام حسین علیه السلام به حر فرمود: آیا می خواهی که با اصحابت نماز بخوانی؟ گفت: نه، بلکه به نماز شما (اقتدا خواهم کرد). پس همه به امام حسین علیه السلام اقتدا کردند. بعد از نماز، آن حضرت وارد خیمه خود شد و یاران در اطراف امام جمع شدند‎. حر نیز وارد خیمه‌ای که برایش نصب کرده بودند شد و یارانش گرداگرد او را گرفتند. سپس به میدان بازگشتند و هرکس دهنه اسبش را گرفت و در زیر سایه آن به زمین نشست. هنگام عصر شده بود که امام حسین علیه السلام فرمان آماده‌باش برای کوچ از این محل را صادر فرمود و نماز عصر را با آن قوم بپا داشت. این بار پس از نماز به مردم روی گردانیده پس از حمد خداوند و مدح او فرمود: ایها الناس انکم ان تتقوا... حر گفت: به خدا قسم، ما نمی‌دانیم این نامه‌هایی که از آن یاد کردید کدام است.

‎ امام فرمودند: ای عقبه بن سمعان آن خورجین نامه‌هایی را که به من نوشته‌اند بیرون آور(4).

عقبه آن دو خورجین را که پر از نامه بود بیرون آورد و پخش کرد. حر گفت البته ما از این کسانی که نامه به سوی شما نوشته‌اند نیستیم و به ما امر شده که وقتی شما را ملاقات کردیم از شما جدا نشویم تا این که شما را نزد عبیدالله ببریم.

امام حسین علیه السلام فرمود: مرگ به تو، از آن نزدیک تر است(5) .

سپس به یارانش فرمود: سوار شوید. پس همه سوار شدند و منتظر ماندند تا زن‎ها سوار شوند. پس فرمود: بگذرید. وقتی راه افتادند که از آنجا بگذرند، آن گروه جلوی (یاران امام) را گرفتند. امام حسین علیه‎السلام به حر فرمود: مادرت به عزایت بنشیند چه قصدی داری؟ حر گفت: آگاه باشید که به خدا قسم اگر غیر شما از عرب به من آن عبارت را می‌‎گفت همین عبارت را به او باز می‎‌گفتم(6). اما به خدا قسم برای من این (حق) نیست که یاد مادر شما کنم مگر به نیکوترین وجهی که می‌‎توانم(7).

 

توبه حر

هنگامی که حر فریاد غریبانه امام حسین علیه السلام را که طلب یاری می‎‌کرد شنید، نزد عمرسعد رفت و پرسید: آیا تو با این مرد خواهی جنگید؟ عمر گفت: آری به خدا قسم.

حر گفت: شما چه خواهید کرد؟ آیا پیشنهاد او مورد پسند شما نیست؟ ابن سعد گفت: اگر کار دست من بود (هر آینه از جنگ با او) دست می‌‎کشیدم. اما امیر تو (ابن زیاد) از این کار سر باز می‌‎زند. حر او را ترک کرد و با دیگران در انتظار ایستاد، در حالی که در کنار او قره پسر قیس قرار داشت. حر به قره گفت: آیا اسب خود را امروز آب داده‌‎ای؟ قره گفت: نه. حر گفت: آیا می‌‎خواهی آن را سیراب کنی؟ قره گمان کرد که حر قصد کناره‎‌گیری از سپاه ابن سعد را دارد، درحالی‌که حر چندان تمایلی نداشت که قره جدا شدن او را مشاهده کند. پس او را ترک کرد و رفت. اینجا بود که حر به امام حسین علیه السلام قدری نزدیک شد. مهاجر پسر اوس به حر گفت: آیا تو می‌‎خواهی که حمله کنی؟ در پاسخ این سؤال حر ساکت شد و بر خود می‌‎لرزید، پس در حالی که مهاجر از این حال حر به شک افتاده بود، او را مورد خطاب قرار داد و گفت: اگر از من درباره شجاع‎‌ترین مرد کوفه سوال می‌‎شد، تو را معرفی می‎‌کردم، این چه حالتی است که در تو می‌‎بینم؟ حر گفت: همانا خود را بین بهشت و دوزخ متحیر می‌‎بینم، به خدا سوگند اگر مرا با آتش بسوزانند من جز بهشت چیز دیگری را انتخاب نخواهم کرد. پس از آن با شلاق به اسب خود نواخت و به سوی امام حسین علیه السلام رهسپار شد...

*****

پیش‌نوشت‎ها:

1- جمهرة انساب العرب، ص227.

2- مقتل الحسین مقرم، ص 227- 229.

3- تاریخ الامم و الملوک، ج 5، ص400/ مقتل الحسین مقرم، ص214.

4- ابصارالیعین، ص205.

5- تاریخ الامم و الملوک، ج5، ص 402- 401/ رکک کتاب الفتوح، ج5، ص78- 76/ ابصارالعین، ص205.

6- کتاب الفتوح، ج5، ص78/ مقتل الحسین خوارزمی، ج1، ص232.

7- مقتل الحسین خوارزمی، ج1، ص232.

منبع:

یاران شیدای حسین بن علی علیهماالسلام، مرتضی آقا تهرانی . (سایت تبیان)