در آن حالتی که با ذلت مقابل خدا خم شده‌ای باید تسبیح بگویی. چون رکوع و سجده ذلت است و هیچ کدامشان جز برای ذات الهی جایز نیست.
حال سجده اقرب حالات به سوی خدا است. شخصی از رسول اکرم خاتم انبیا حضرت محمد صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم چند سؤال کرد، گفت آقا من میخواهم خدا مرا دوست بدارد، مردم مرا دوست بدارند، مالم زیاد شود و بدنم سالم باشد، شش چیز از حضرت سؤال کرد، آخرش هم گفت میخواهم با شما محشور شوم. حضرت همه را جواب دادند، در مورد آخری که عرض کرد یا رسول الله من میخواهم فردای قیامت با شما محشور شوم؛ حضرت فرمودند: اگر می‌خواهی با ما محشور شوی:
«فَأطِلِ السُّجُودَ بَينَ يَدَيِ اللهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ»
«سجده‌هایت را در مقابل خدای واحد قهار طولانی کن.»
در آن حالتی که با ذلت مقابل خدا خم شده‌ای باید تسبیح بگویی. چون رکوع و سجده ذلت است و هیچ کدامشان جز برای ذات الهی جایز نیست.
حال سجده اقرب حالات به سوی خدا است. شخصی از رسول اکرم خاتم انبیا حضرت محمد صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم چند سؤال کرد، گفت آقا من میخواهم خدا مرا دوست بدارد، مردم مرا دوست بدارند، مالم زیاد شود و بدنم سالم باشد، شش چیز از حضرت سؤال کرد، آخرش هم گفت میخواهم با شما محشور شوم. حضرت همه را جواب دادند، در مورد آخری که عرض کرد یا رسول الله من میخواهم فردای قیامت با شما محشور شوم؛ حضرت فرمودند: اگر می‌خواهی با ما محشور شوی:
«فَأطِلِ السُّجُودَ بَينَ يَدَيِ اللهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ»
«سجده‌هایت را در مقابل خدای واحد قهار طولانی کن.»
در رکوع می‌گویی «سُبْحَانَ رَبِّيَ العَظِيمِ وَ بِحَمدِه» یعنی خدای من تو منزه هستی.
از شکستگی و انکسار به سجده که رفتی دیگر آخر انکسار و ذلت است. «سُبْحَانَ رَبِّيَ الأعْلَى وَ بِحَمدِه»، «خدای اعلی و برترین منزه است». چون اینجا ما پست‌ترین هستیم، باید خدا را به صفت برترینش تسبیح کنیم.
«إن مِن شَيءٍ إلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ» همه خدا را به حمد خدا تسبیح می‌کنند.
یعنی چون کمال را که حمد است ملاحظه می‌کنند، آن‌وقت تازه می‌توانند خدا را تنزیه کنند. اگر ما عظمت را درک نمی‌کردیم، نمی‌توانستیم خدا را تنزیه کنیم. با دیدن عظمت خدا، خدا را تسبیح می‌کنیم. یعنی از کمالات، تازه نقص‌ها مشخص می‌شود.
اگر خداوند تبارک و تعالی در دل مؤمن به کمال جلوه نکند، او نمی‌تواند خدا را تسبیح کند کسانی که کمال را نمی‌فهمند، نقص را هم نمی‌فهمند. لذا تسبیح را هم نمی‌توانند بکنند.
آن کسی که به آلت چشم می‌بیند، ببینید چقدر بیچاره است که اگر دوتا انگشت کوچک یا بند انگشتش را روی دو چشمش بگذارد، دیگر نمی‌بیند.
و فهمیدن حمد الهی هم بدون عنایت خدا ممکن نیست، آن مال ما نیست، آن عنایت خدا است. خود این که انسان می‌فهمد چیزی کم است، علامت این است که زیاد را فهمیده است.
این‌که معصوم می‌فرماید:
«مَن تَوَاضَعَ للهِ رَفَعَهُ اللهُ وَ مَن تَكَبَّرَ وَضَعَهُ الله»
کسی که تواضع می‌کند خدا بلندش می‌کند. یعنی همین الان خدا بلندش کرده است، نه این‌که در آینده بلند خواهد کرد.
اگر از خودت تعریف کردی و نفس خودت را پسندیدی، معلوم می‌شود که کمال را نمی‌فهمی و آن را نداری.
سبحان الله. سمعمان را ببین. یک پرده نازکی که تا لطمه خورد، کر می‌شویم.
سبحان الله! موقع افطار یک لقمه غذا به این بدن نرسد، ضعف می‌کند. سبحان الله! لقمه غذا را خوردی، باطن ما مُجَوف و تو خالی هست. وای سبحان الله! «الصَّمَدُ الَّذِي لا جَوفَ لَه»، خدا صمد است یعنی تو خالی نیست و جوف ندارد ولی در ما این لقمه پایین می‌رود.
تا تسبیح نکنی، نمی‌توانی بقیه اذکار را بگویی.
در این ذکر مهم تسبیحات اربعه که اول آن تسبیح است. «سُبْحَانَ اللهِ وَ الحَمْدُ للهِ وَ لا إلَهَ إلا اللهُ وَ اللهُ أكبَر» که حضرت فرمود این همانند طواف اطراف بیت است و پیغمبر اکرم صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم به دخترشان حضرت زهراسلام الله علیها فرمود زهرای من شب‌ها نخوابی مگر یکبار اطراف بیت الله طواف کنی، گفت یا رسول الله چگونه می‌شود هر شب یک دور طواف کرد؟ فرمود: دخترم اگر وقت خواب این ذکر را بگویی، مثل این است که یکبار اطراف چهار ضلع کعبه طواف کرده باشی.
خداوند در قرآن می‌فرماید نه فقط شما خدا را تسبیح می‌کنید، بلکه همه موجودات خدا را تسبیح می‌کنند. حضرت صادق(ع) برای این‌که مطلب روشن‌تر شود که تسبیح موجودات چگونه است؟ فرمودند: «تَنَقُّضُ الجُدُرِ تَسبِيحُهَا»
من باب نمونه یکی را فرمودند که ما همه‌اش را بفهمیم که تسبیح موجودات چیست؟ حضرت فرمودند: «شکستن دیوار تسبیح آن است.»
دستور تفکری که امام(ع) دادند با همین دستور تسبیح می‌سازد. فرمود که وقتی از خانه خرابی رد شدی این حرف را با خودت بگو، به خودت بگو که:
«أينَ سَاكِنُوكِ أينَ بَانُوك»
«بانی‌های تو کجا هستند، ساکنان تو کجا هستند؟»
شکست را ببین، مرگ را ببین، فنا را ببین. از این تسبیح معنی شکستناپذیر و بیمرگ و فنا بودن خدا را بفهم. سبحان الله می‌گویی یعنی کسی که نمیشکند تو هستی، کسی که فانی نمی‌شود تو هستی، کسی که پیر نمی‌شود تو هستی، کسی که خوب است تو هستی، کسی که همه چیز است، تو هستی و تو از این نقص‌ها منزه هستی.
مرحوم آقاسید علی نجفی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر